Photo (header) by Piron Guillaume on Unsplash
Door: Djaina Satoer
In haar functie als klinisch linguïst monitort Djaina Satoer de taalproductie en het taalbegrip van patiënten terwijl zij een wakkere hersentumoroperatie ondergaan. Hieronder volgt een verslag van haar werkweek.
Maandag 1 oktober
Het is maandag en ik heb vandaag geen klinisch werk, in de ochtend heb ik tijd voor mijn studenten (o.a. van de masteropleidingen Linguistics Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Utrecht) die ik begeleid met hun scriptie. Daarna moet ik wat administratie doen, gelukkig heb ik mooi uitzicht op Rotterdam vanaf de 21everdieping.
Na een korte lunch in het restaurant met mijn collega’s moet ik in de middag naar het Tweestedenziekenhuis in Tilburg. Ze hebben me gevraagd een praatje te houden over mijn werk in het Erasmus MC. Ik mag een lezing geven over taaltesting voor, tijdens en na wakkere hersenchirurgie. Naast wat theorie heb ik ook enkele casussen met audiosamples en videobeelden meegenomen. In de zaal zit een mix van artsen, neuropsychologen, onderzoekers en laboranten. Vooral de casuïstiek wordt goed ontvangen en er volgt een dynamische discussie over de statistische betrouwbaarheid rond de identificatie van taalkritische zones in het brein: hoe vaak moet je stimuleren en wat te doen bij inconsequente positieve (taaluitval) en/of negatieve stimuli (geen taaluitval)? We concluderen dat we in de klinische praktijk de uitkomst helaas niet altijd precies kunnen voorspellen, maar daar proberen zoveel mogelijk aan te doen via onderzoek.
Djaina Satoer
Klinisch linguïst en onderzoeker bij de afdeling Neurochirurgie, Hersentumorcentrum, Erasmus MC Universitair Medisch Centrum Rotterdam.
In 2014 is Djaina Satoer aan de Erasmus Universiteit Rotterdam gepromoveerd met het proefschrift “Speaking on the edge” naar de effecten van wakkere hersenchirurgie op taal en overige cognitieve functies bij patiënten met een glioom.
Uitzicht op Rotterdam
Dinsdag 2 oktober
Vandaag staat er een spoedpatiënt op de poli gepland: deze meneer zal a.s. donderdag geopereerd worden middels een wakkere hersentumoroperatie. Bij deze operatie is de patiënt volledig bij kennis omdat de tumor in een kritisch taalgebied van de hersenen is gelokaliseerd. Stukje bij beetje zal de neurochirurg de tumor verwijderen terwijl ik de taalmonitoring uitvoer. Aangezien het een hooggradige tumor betreft, moet deze patiënt zo snel mogelijk worden behandeld (een laaggradige tumor operatie wordt meestal wat ruimer van tevoren ingepland). Het is best een uitdaging om iemand zo vlak voor een operatie goed voor te bereiden en de baseline van het taalniveau in kaart te brengen.
Erasmus MC
Vaak zijn mensen met een hooggradige tumor ernstiger afatisch en daarom is het lastiger om te bepalen wat je wel en niet kunt doen tijdens een wakkere hersenoperatie. Naast mijn standaardprotocol selecteer ik ook alvast wat andere taken op basis van tumorlocatie en ik lees het verslag uit het elektronisch patiëntendossier. Na de kennismaking, anamnese en testafname heb ik een goede indruk gekregen van deze persoon en zijn talig vermogen. We zullen elkaar op de dag van opname (dat is de dag voor de operatie, dus morgen) nog een keer zien. Na het uitwerken van de testen en het schrijven van het verslag moet ik naar de verpleegafdeling omdat er een andere patiënt is opgenomen voor een operatie op woensdag. Deze meneer heb ik 2 weken geleden gezien op de poli en nu loop ik langs om even gedag te zeggen en om nog een paar laatste taalmetingen te doen. Meneer is erg ontspannen en gemotiveerd. Hij weet precies wat er gaat gebeuren omdat hij enkele jaren eerder al eens wakker is geopereerd.
Woensdag 3 oktober
Vandaag heb ik vroeger de trein genomen vanuit Utrecht naar Rotterdam zodat ik ruim op tijd ben voor de OK. Ik kleed me om en ga in de koffieruimte zitten, de anesthesioloog belt mij op zodra hij stopt met het toedienen van propofol, een middel dat voor een roesje zorgt (de patiënt krijgt roesje tijdens het openen van de schedel). Het is zover, ik pak mijn i-pad met taaltesten en wandel naar OK4. We zitten nog niet zo lang in het nieuwe ziekenhuis, dus ik moet af en toe goed kijken naar de bordjes om te zien waar ik ben. Eenmaal binnen is alles precies zoals ik gewend ben, iedereen is hartelijk en er is een goede sfeer. De anesthesioloog roept vrolijk naar de patiënt: “kijk eens wie er is, ik heb bezoek voor je!”. Nadat meneer goed is ontwaakt uit zijn roesje, beginnen we met de elektrische stimulatie. We vinden een paar reproduceerbare positieve stimuli: ik rapporteer naar de neurochirurg “speech arrest” (niet kunnen spreken), “dysartrie” (slappe articulatie) en “flexie hand”. De neurochirurg blijft bij deze gebieden uit de buurt en de tumorverwijdering kan van start gaan. Tijdens dit gedeelte blijf ik de patiënt aan de praat houden via spontane taal en via geïsoleerde taaltesten. Ik spreek altijd van tevoren af met de patiënt over welke onderwerpen we het kunnen hebben (je leert zo nog eens wat over bijzondere beroepen bijvoorbeeld!). Indien er in de spontane taal parafasieën (fouten) voorkomen, kan het een aanleiding zijn om nog eens te stimuleren om te zien of we wederom een taal kritisch gebied naderen. Het blijft gelukkig heel goed gaan en na ongeveer 1,5 uur zijn we klaar. Ik kleed me snel om en eet wat tussendoor, want ik moet gelijk door naar een bespreking met een collega van Rijndam Revalidatie en daarna moet ik naar de opname van de spoedpoli patiënt voor de volgende dag.
Donderdag 4 oktober
In de ochtend staat de spoedoperatie op het programma. Omdat deze patiënt wat ernstiger afatisch is, heb ik mijn testmateriaal zodanig veranderd dat het precies past bij zijn niveau. Op deze manier kan ik eventuele taalachteruitgang die wordt veroorzaakt door stimulatie of tumorresectie precies interpreteren. Voordat de operatie begint, spreek ik nog eens de strategie door met de neurochirurg. Vanwege de complexiteit zijn we allebei lichtelijk huiverig. De operatie blijkt gelukkig makkelijker dan verwacht en de patiënt is voor zijn doen goed testbaar: we maken zelfs grapjes met de patiënt tussendoor. Als de operatie klaar is, complimenteer ik de patiënt met het fantastische beloop van de operatie en ik zeg hem dat ik nog langsloop wanneer hij weer op de verpleegafdeling ligt. Vanuit het groene “operatietentje” lacht en zwaait hij naar me.
Poli
Website Aphasia Clinics
Vrijdag 5 oktober
Vandaag ga ik naar Driebergen-Zeist voor de jaarlijkse Afasieconferentie! Een mooie gelegenheid om bij te praten met collega’s uit het veld en nieuwe kennis op te doen. Zelf heb ik een stapel flyers meegenomen om uit te delen ten behoeve van ons eigen symposium “Aphasia Clinics” in maart 2019 (website Aphasia Clinics 2019 en lees hier een verslag van Aphasia Clinics 2018). De afasieconferentie in Driebergen duurt 2 dagen en er is een gevarieerd programma met keynote presentaties en workshops. Ik luister o.a. naar presentaties over hoe je als zorgverlener het beste beslissingen kunt maken samen met een patiënt, het gebruik van de directe rede bij sprekers met afasie, de rol van psychologie bij neurorevalidatie en ik doe mee aan een workshop over een nieuwe scoringsmethode van de CAT-situatieplaat (dit is een subtest “gesproken en geschreven spontane taal” van de Nederlandse bewerking van de Comprehensive Aphasia Test). De vrijdag wordt traditioneel afgesloten met een diner en een feest. Zaterdag moeten we weer vroeg op…