Voor logopedisten is werken aan zinsbouw met kinderen in de basisschoolleeftijd vaak een uitdaging. Met kleuters kun je tijdens het spelen met concreet materiaal verschillende zinsconstructies en woordgroepen de revue laten passeren. Voor oudere kinderen is er minder behandelmateriaal voor handen, omdat bij deze kinderen de complexiteit van de zinnen groter wordt en uitlokken met spelmateriaal moeilijker wordt. Het bestaande materiaal is veelal 2D en sluit niet goed aan bij de belevingswereld van de kinderen. Om deze reden is Bouke Bouwt ontwikkeld door het Lectoraat Logopedie (Hogeschool Utrecht), project ZINnig en Game Tailors, met subsidie van RAAK. Bouke Bouwt is een spel gemaakt in samenwerking met logopedisten, voor kinderen tussen de 7 en 10 jaar met een taalontwikkelingsstoornis. Door het spel leren kinderen zinsstructuren herkennen en bouwen.
Uitleg van het spel
Vooraf kan de logopedist de zinsstructuren selecteren die het kind gaat oefenen. Dit varieert van enkelvoudige zinnen van vier tot zes zinsdelen tot nevenschikkingen en onderschikkingen. In het spel leren kinderen om de zinnen op te delen in woordsoorten, door verschillende soorten gekleurde machines achter elkaar te plaatsen. Elke machine komt overeen met een woordsoort. Aan het begin van het spel worden de woordsoorten uitgelegd en gekoppeld aan de machines. Vervolgens gaat het kind in praatplaten op zoek naar zinnen. De praatplaten hebben thema’s zoals het park, het strand en de Noordpool. De logopedist kan huiswerk klaarzetten zodat het kind thuis verder kan oefenen. De kleuren van de machines komen overeen met de kleuren van de blokjes van MetaTaal, waardoor Bouke Bouwt als voorbereiding op MetaTaal gebruikt kan worden.
De machines voor de verschillende woordsoorten
Kinderen worden in het spel gemotiveerd om zoveel mogelijk zinnen te bouwen, zodat afval wordt opgeruimd en ze een taalheld worden net als superheld Bouke. Er zitten veel beloningselementen in het spel, zoals geluiden, complimenten, beweging, cadeautjes die je kunt verdienen en werelden die je kan vrijspelen. Het kind wordt beloond bij een goed gebouwde zin en er volgt geen straf als er fouten worden gemaakt. Ook worden er opbouwende opmerkingen gegeven, zoals “je mag altijd fouten maken, anders leer je niks“.
Voorbeeld van een zin opgebouwd uit machines/woordsoorten
Behalve een app en een webversie is er ook fysiek behandelmateriaal beschikbaar. Voor de app en webversie moet je een jaarabonnement afsluiten. Er is ook een gratis versie beschikbaar met beperkte mogelijkheden. Het fysieke materiaal kun je bestellen op de website. Daar is ook een (gratis) digitale handleiding beschikbaar met de instructies en verantwoording.
Recensie
Linda heeft voor het WAP de (gratis) webversie en app (iOS) uitgeprobeerd en speciaal voor de WAP-leden de plus- en minpunten van Bouke Bouwt op een rijtje gezet in de onderstaande figuur!
Bouke Bouwt is een professioneel vormgegeven, motiverend spel, dat een mooie aanvulling kan zijn voor de logopedische behandeling. Het is duidelijk dat er veel tijd en aandacht in de ontwikkeling is gestoken. Behalve voor kinderen met een TOS lijkt het me zeker ook geschikt voor kinderen met een taalachterstand, maar ook voor zich normaal ontwikkelende kinderen die leren zinsontleden. Zinsontleden, want dat is wat je in mijn ogen leert met Bouke Bouwt: je ontdekt dat zinnen uit verschillende woordsoorten bestaan en je leert die herkennen.
Het spel zal dus goed zijn voor de metalinguïstische ontwikkeling van het kind, en voor de Nederlandse les zal dat zeker een aanwinst zijn. Ik vraag me echter af in hoeverre Bouke Bouwt het kind helpt om anderen beter te begrijpen en zichzelf beter duidelijk te maken (want vooraf was ik in de veronderstelling dat dat één van de doelen was). Er is namelijk wat zinsbegrip voor nodig, maar dat is niet noodzakelijk om verder te komen in het spel. Er wordt weinig betekenisvol geoefend en de kinderen hoeven zelf geen zinnen te produceren, waardoor ik me afvraag hoe functioneel het oefenen uiteindelijk is voor het dagelijks leven van de kinderen.
Dat neemt niet weg dat ik Bouke Bouwt zou willen uitproberen in de behandeling. Ik zou dan proberen om de vertaalslag te maken naar de dagelijkse communicatie. Bijvoorbeeld als een kind een zinsdeel weglaat tijdens het vertellen, hem feedback geven over de soort machine die hij weglaat. Je zou het kind zijn eigen zin kunnen laten nabouwen waarbij je kijkt naar welke woordsoort er mist. Of je legt een zin neer met de machines en bedenkt om de beurt andere zinnen met dezelfde structuur. Daarbij probeer je zinnen te maken die het kind zou kunnen inzetten in zijn dagelijks leven. Tijdens de behandeling zou ik de app kort gebruiken als beloning, maar verder de uitleg en het oefenen met name met het concrete behandelmateriaal doen. Dat lijkt me minder afleidend en je kan zelf de uitleg geven op een passend tempo en met een passend taalniveau. Als je merkt dat het kind het doorheeft, kun je hem thuis laten oefenen. Want oefenen zal hij zeker met meer plezier en langer willen doen dan gewoonlijk.
Benieuwd geworden? Kijk op https://boukebouwt.nl/ of download the app hier.