Ellen Goossens
Ambulant taalondersteuner
Op 15 maart gingen de scholen bijna van de ene op de andere dag dicht, om de verspreiding van het coronavirus te stoppen. Hoe gaat het werk door als je normaal gesproken leerkrachten ondersteunt, lessen observeert en trainingen organiseert? Ellen Goossens werkt als Ambulant Taalondersteuner in Amstelveen en vertelt ons hoe zij haar werkzaamheden heeft aangepast in de afgelopen tijd, en hoe ze denkt dat het werk eruit zal zien in de toekomst.
Het voelt al lang geleden… hoe zag je werk eruit voor de coronacrisis?
Samen met mijn collega ondersteun ik alle basisscholen van twee schoolbesturen in Amstelveen, Nes aan de Amstel en Ouderkerk aan de Amstel. We helpen hen bij het verzorgen van onderwijs aan kinderen die nieuw zijn in Nederland en na een periode in een taalklas doorstromen naar het regulier onderwijs.
We helpen scholen en leerkrachten om hun kennis en vaardigheden rondom de begeleiding van deze kinderen te vergroten, door informatievoorziening en het verzorgen van trainingen voor leerkrachten. We bieden ook begeleiding op maat wanneer een kind instroomt of juist na een tijdje, om de basisschool te helpen wanneer een leerling vastloopt vanwege zijn of haar meertalige achtergrond. We helpen de basisschool om te voorzien in de specifieke onderwijsbehoefte van deze leerling.
In een normale week ging ik bijvoorbeeld langs op scholen om met leerkrachten te bespreken welke stappen ze konden zetten bij de begeleiding van een nieuw kind in de klas. Hoe pas je je programma aan? Op welk niveau functioneert het kind, wat ga je aanbieden? Een paar weken nadat een kind was begonnen, ging ik langs voor een lesobservatie om de leerkracht specifieke tips te geven. En wanneer scholen vragen hadden over kinderen die vastliepen terwijl ze al een tijdje op school zaten, gingen we het gesprek aan over de benodigde ondersteuning.
Daarnaast was ik druk met het ontwikkelen van trainingen voor leerkrachten, bijvoorbeeld over het werken met de thuistalen in de klas, klankonderwijs voor de kleuters, spelling, enzovoort. Daarnaast dacht ik mee met scholen over hun taalbeleid. Al met al zat elke week vol met afspraken!
En toen kwam corona; hoe zagen de eerste weken eruit?
Het was zeker even zoeken! Er waren net een hoop kinderen ingestroomd op hun nieuwe school, maar alle geplande afspraken om de eerste stappen te bespreken en observaties te doen, konden niet meer doorgaan. Ik heb veel met leerkrachten gebeld om de nieuwe leerlingen te bespreken, en te horen waar de leerkrachten tegenaan liepen. Maar observaties, ook van online lessen, konden helaas niet plaatsvinden. Het online les krijgen is al zo’n grote verandering voor de kinderen en de leerkrachten, als daar dan ook nog een vreemd gezicht bij is, dat is echt te veel. Wat ik heel leuk vond, was dat verschillende leerkrachten filmpjes stuurden van hun lessen of voorbereidingen, zodat wij daar feedback op konden geven.
Onze trainingen konden natuurlijk niet meer fysiek doorgaan, dus mijn collega en ik gingen zo snel mogelijk aan de slag om ze te digitaliseren. We wilden ook in deze tijd zo veel mogelijk doen om leerkrachten te scholen. Ondanks dat leerkrachten natuurlijk heel druk waren, was er veel belangstelling voor de online trainingen, dus we hebben er al een behoorlijk aantal gegeven.
De taalscholen liepen ook tegen veel vragen aan, bijvoorbeeld: hoe konden ze de kinderen op afstand begeleiden, hoe konden ze het lezen blijven stimuleren? Er was veel behoefte aan geschikt materiaal voor leren op afstand, waaronder ook ingesproken materialen. Daar zijn we mee aan de slag gegaan. Dus waar we eerst vooral begeleidden op leerkrachtvaardigheden, waren we op dit gebied ineens meer concreet bezig voor de leerlingen.
Ook ontstonden er onder leerkrachten veel zorgen over het feit dat de leerlingen weinig tot geen Nederlands konden spreken gedurende de tijd dat de scholen dicht waren. Wat voor effect heeft dit op de Nederlandse taalvaardigheid? Zal deze achteruit gaan, of lijkt dit tijdelijk zo? Mijn collega en ik proberen de leerkrachten mee te geven dat ouders wellicht in hun thuistaal hebben bijgedragen aan het thuisonderwijs en dat leerlingen in hun thuistaal misschien wel veel stappen hebben gezet. Deze stappen zullen zeker een positieve bijdrage leveren aan het leren van de Nederlandse taal!
De baan voelde de afgelopen tijd ook wel heel anders: alle overleggen gaan weliswaar door, maar natuurlijk allemaal online. Normaal gesproken was ik veel onderweg, ontmoette ik doorlopend nieuwe mensen en daar kwamen zo veel leuke ideeën en initiatieven uit! Je merkt dat dat toch heel anders werkt als alles digitaal is. En na een tijdje alle dagen thuis te zijn geweest, ging ik mijn kantoor ook wel missen! Dus één keer paar week ga ik er even uit en werk ik een dagje daar.
Inmiddels mogen de kinderen weer deels naar school. Ben je meteen weer op de scholen te vinden?
Dat is nog wisselend: het ene schoolbestuur kiest ervoor om alleen de essentiële dingen op school te laten plaatsvinden, en daar passen natuurlijk geen observaties bij. Bij het andere bestuur is het juist de bedoeling dat alles zo snel mogelijk weer volgens het normale ritme opgepakt gaat worden.
Ik vind het vooral heel fijn dat de scholen eindelijk weer wat levendiger zijn! Het voelde toch heel onnatuurlijk, die lege schoolgebouwen…
Hoe denk je dat de toekomst eruit gaat zien?
We gaan natuurlijk proberen zo snel mogelijk alles weer op te pakken. Maar, ook als de kinderen weer volledig naar school mogen, is het nog de vraag wanneer we weer overal de klas in mogen. Dat moeten we afwachten. Wat in ieder geval nog even een uitdaging blijft, zijn de trainingen. Voorlopig zullen we niet met groepen volwassenen samen mogen komen. Op zich ging het digitaal heel goed, maar de interactie via chat is toch echt anders dan in het echt. Ook kun je veel minder goed peilen hoe je boodschap aankomt.Ik vind het wel heel mooi hoe duidelijk we nu hebben kunnen zien dat we ontzettend flexibel zijn met zijn allen. Natuurlijk kan niet alles digitaal, maar als je kijkt naar het onderwijs als geheel, ontstaan hier misschien wel heel veel kansen. Als dit allemaal voorbij is, is het heel interessant om goed te gaan kijken naar alle kinderen en ook hun ouders: hoe is deze periode verlopen, wat werkte wel en wat werkte niet? Misschien ontstaan er wel heel creatieve ideeën die bijvoorbeeld kunnen helpen om werkdrukverlaging te realiseren in het onderwijs.
Als alle stof wat neergedaald is gaan mijn collega en ik ook zeker bespreken hoe we de ervaring van de afgelopen tijd kunnen inzetten in de toekomst: wat willen we behouden van alles wat we hebben bedacht en uitgeprobeerd? De mogelijkheden om zonder te reizen toch kennis op te doen, vind ik bijvoorbeeld ontzettend interessant. We zouden hiermee met onze trainingen een veel groter bereik kunnen hebben.
Meer lezen?
Ben je nog op zoek naar tips voor het werken met meertalige kinderen? Ellen en haar collega hebben een mooie website gemaakt met veel informatie, ook voor het leren op afstand: https://www.ato-amstelveen.com/.