Irma Sluis is in één klap een bekende Nederlander na haar eerste optreden als gebarentolk voor persconferenties tijdens de coronacrisis. Voor het eerst werd een live persconferentie vertaald door een gebarentolk en de vertaling van het fragment waarin wordt opgeroepen niet te gaan hamsteren ging viral. Toch benadrukt Irma Sluis zelf in een interview dat het niet meer dan normaal is dat “de dovengemeenschap gelijkwaardige toegang heeft tot informatie.”
Voor doven en veel slechthorenden is gebarentaal hun eerste taal en belangrijke informatie moet zo helder mogelijk overgebracht worden. Zeker in tijden van crises. Dat klinkt misschien vanzelfsprekend, maar toch was er een ludieke actie voor nodig om dit voor elkaar te krijgen. Op 10 maart ging Machiel Ouwerkerk met een protestbord achter een NOS-verslaggever staan die een reportage maakte over de corona-uitbraak in Noord-Brabant. Op zijn protestbord stond: Waar is de gebarentolk voor doven tijdens crisissituaties?
De NOS gaf gehoor aan deze actie en de eerstvolgende persconferentie werd vertaald door Irma Sluis. Dit is een belangrijke stap in de waardering van de Nederlandse Gebarentaal (NGT). Daar is al langer aandacht voor, want het feit dat NGT nog altijd niet erkend wordt als officiële taal in Nederland, leidt tot groeiende onvrede. Hoogleraar Nederlandse Gebarentaal Onno Crasborn vertelt in een webcollege waarom NGT nog niet erkend is, maar wel zou moeten worden. Tot 1980 was gebarentaal zelfs nog geen onderdeel van het dovenonderwijs!
De geschiedenis van NGT wordt op een leuke manier uitgelegd in dit beeldverhaal van NPO Focus. Bovendien wordt er helder uiteengezet waarom het zo belangrijk is om gebarentaal aan te bieden, juist ook tijdens een crisis. Wat er ook in het beeldverhaal naar voren komt, is spraakafzien, oftewel het kunnen liplezen. Spraakafzien is een belangrijke bron van informatie voor doven en slechthorenden, en de mond is een essentieel onderdeel van de communicatie in gebarentaal. Om deze reden signaleerden sommige mensen al grote obstakels als straks de mondkapjes steeds gewoner worden in het Nederlandse straatbeeld.
Zo schrijft Mariëtte Spierings in een ingezonden brief dat ze hoopt dat mondkapjes straks alleen gedragen worden als het daadwerkelijk zinvol is. Mocht het noodzakelijk zijn om het mondkapje te dragen, wordt aangeraden om gebruik te maken van doorzichtige mondkapjes. Dit zijn mondkapjes waarbij het gedeelte direct rond de mond is gemaakt van doorzichtig plastic. Op deze manier zijn de mondbewegingen en mimiek nog steeds zichtbaar. Voor de doorzichtige mondkapjes kun je met deze instructies zelf achter de naaimachine kruipen of deze webshop bezoeken.
Tijdens de coronacrisis is er plotseling enorm veel aandacht gekomen voor de gebarentaal. Wij hopen dat het niet zal blijven bij een trending topic, maar dat al deze aandacht zich uiteindelijk ook zal vertalen naar meer bewustwording en erkenning van gebarentaal.