Op 9 en 10 juni 2022 kon, na een online-editie in 2021, de TABU-dag eindelijk weer in Groningen plaatsvinden. Een mooie gelegenheid voor jonge onderzoekers om hun werk te presenteren aan een breed en internationaal publiek. Bezoekers konden het congres zowel online als in Groningen bijwonen, en de opkomst was groot! Met 4 keynotes en 13 parallelsessies met rond de 40 presentaties was het weer een congres als vanouds. In dit verslag geven we een korte impressie van de dagen en bespreken we de keynotelezingen van Dr. Bogdana-Raluca Humă, Prof. Dr. Michael Hornsby, PD Dr. Daniela Sammler en Dr. Yevgen Matusevych.
De eerste dag van het congres begon met de lezing van keynote Dr. Bogdana-Raluca Humă over hoe kleine woorden een groot verschil kunnen maken als je een gesprekspartner ergens van wil overtuigen. In het onderzoek werd gekeken naar telefoongesprekken tussen verkopers en medewerkers van verschillende bedrijven. In deze gesprekken probeerden verkopers de ander te overtuigen een afspraak te maken. Hierbij gebruikten sommige verkopers een vraag met of (in het engels ‘if’) zoals in de zin Ik vroeg me af of ik langs kan komen. Anderen gebruikten een wanneer-vraag met het Engelse ‘when’, van het type Wanneer zou ik langs kunnen komen? Het bleek dat de laatste soort vragen effectiever was. Dit onderzoek laat zien dat in sociale interacties kleine woorden heel belangrijk kunnen zijn voor het overbrengen van de juiste boodschap. Deze bevindingen kunnen verkopers helpen in hun werk. Na deze keynote was het tijd voor een blok met twee parallelsessies, met presentaties over het taalgebruik en interacties van kinderen met ASS (Autisme Spectrum Stoornis) in de eerste sessie, en in de tweede sessie drie zeer verschillende presentaties: over aspectmarkering in Nederlandse Gebarentaal, over de eigenschappen van posters voor eerste hulp bij verslikken, en over de perceptie van Covid-19 vaccinaties op twitter.
Hierna volgde de lunchpauze, waarna we richting het Academiegebouw gingen voor de volgende keynote. Prof. Dr. Michael Hornsby gaf in zijn keynote een overzicht van onderzoek naar de rol van nieuwe sprekers in de revitalisering van minderheidstalen. Nieuwe sprekers leren de minderheidstaal pas op latere leeftijd, en kunnen al deel uitmaken van de gemeenschap of van buiten komen. Hierdoor ontstaan vaak discussies over authenticiteit: van wie is de taal eigenlijk, en hoe moet die gesproken worden? Hornsby gaf een mooie samenvatting van deze discussie door een overzicht te geven van onderzoek naar verschillende talen en met verschillende methodes. Denk hierbij bijvoorbeeld aan onderzoek naar Bretons, Welsh en Occitaans. Na een korte koffiepauze was er een workshop over eye-tracking door Dr. Sam Hutton, waarin hij inging op de geschiedenis van eye-tracking technologieën en de manier waarop deze methode nu gebruikt kan worden. Zo wordt eye-tracking gebruikt in onderzoek naar lezen en bij woordleertaken. De dag werd afgesloten met nog twee blokken met parallelsessies.
Dag twee begon weer met een aantal parallelsessies, waarin dit keer ook aandacht was voor het taalgebruik van mensen met hersenschade. Dit neurologische perspectief sloot goed aan bij de derde keynote door PD Dr. Daniela Sammler. In deze keynote vertelde ze over de interacties in ons brein tussen spraak, prosodie en muziek. Onderzoek lijkt uit te wijzen dat prosodie mogelijk de schakel is tussen ons taalvermogen en onze muzikaliteit. Goede prosodische perceptie zorgt voor een betere verwerking van taal, waarbij prosodie op zijn beurt weer profijt heeft van muzikale kennis: kinderen die muzikale training kregen, scoorden bijvoorbeeld beter op prosodische taken dan kinderen zonder zulke training. De link tussen deze drie cognitieve domeinen onderbouwde Sammler met talloze onderzoeken naar taal, muziek en prosodie in het brein.
De TABU-dag liep nu bijna op zijn eind. In de laatste keynote, van Dr. Yevgen Matusevych, lag de focus op zogenaamde neural networks, computersystemen of modellen die de werking van de hersenen nabootsen. Dr. Matusevych presenteerde en vergeleek verschillende modellen, en illustreerde dat sommige een betere weergave zijn van hoe kinderen in verschillende talen fonetische klanken leren dan andere. Ook bleek dat één van de meest succesvolle modellen patronen van tweedetaalverwerving kan voorspellen. Zo liet Dr. Matusevych onder andere zien dat het van belang is meerdere modellen te testen, en dat onderzoek naar meertaligheid profijt kan hebben van zulke neural networks. Aan het einde van deze twee leerzame dagen volgde nog een borrel. Een gezellige afsluiter van een geslaagd congres!
Alle foto’s in dit verslag zijn gemaakt door Miguel Santín.